De uitdaging van kritisch zijn
Toen mijn stage bij Young Colfield begon, vlogen de opmerkingen “we zijn benieuwd naar je frisse blik”, “fijn om weer een nieuw paar ogen hiernaar te laten kijken” en “we horen graag je verwonderingen” mij om de oren. Aan de ene kant vond ik dat heel fijn: ze waren benieuwd naar mijn inzichten, mijn ideeën en mijn kijk op de wereld. Ik voelde me welkom en gewenst. Aan de andere kant vond ik het ook een beetje eng. Een stem in mijn hoofd zei vaak: “Wat weet ik hier nou van”, “Ze vinden het vast stom wat ik wil zeggen” of “Misschien vinden ze me niet meer aardig als ik dit zeg”. Als gevolg van deze belemmerende gedachten hield ik (achteraf gezien) iets te vaak mijn gedachten voor mezelf. Daarom kwam deze sessie voor mij als geroepen!
Tijdens de sessie werd al snel duidelijk dat veel collega’s vergelijkbare belemmeringen ervaren. Het is dus een uitdaging om je kritische gedachten te uiten, maar het is ook van enorm belang! Ik kom er steeds meer achter dat je uitspreken, dingen anders durven bekijken en de juiste vragen stellen van essentieel belang zijn om impact te maken.
“Kritisch zijn doe je niet als je alles al weet, maar om alles te weten te komen”
Het idee dat je éérst alles van een onderwerp en de context moet weten, vóórdat je kritisch mag zijn is vaak een reden om onze kritische blik voor onszelf te houden. Dat was in ieder geval de grootste belemmering bij mij en veel van mijn collega’s. Terecht wees Ilyaz ons erop dat je eigenlijk nooit écht alles weet van een onderwerp of de context. En belangrijker nog: dat is ook niet het doel van kritisch zijn. Ilyaz vergeleek kritisch zijn met nieuwsgierigheid. Vragen stellen om alles te weten te komen, is ook kritisch zijn. Deze switch in mindset hielp mij enorm in het milder worden naar mezelf bij het uiten van mijn kritische gedachten.
Als jij je kritische vraag stelt met het doel om te zorgen dat je met elkaar de juiste kant op gaat, helpt dat in het uiten, maar ook in het ontvangen daarvan. Kritiek is dus zoveel meer dan zeggen dat wat er nu gebeurt niet goed is.
“Bij kritiek is mijn eerste gedachte nooit fijn, maar ik probeer het wel de laatste gedachte te laten zijn”
Als je iets wilt veranderen, begint dat vaak bij jezelf. Ook zo’n veelgehoorde oneliner. Maar oneliners zijn er niet voor niks en ook op het thema kritisch zijn is deze oneliner goed van toepassing. Ilyaz deelde namelijk met ons dat de voorwaarde om goed kritiek te kunnen uiten is dat je ook goed kan ontvangen. Iets wat bij Ilyaz ook niet altijd vanzelf gaat, maar toch gaf hij aan dat voor hem zelfreflectie de sleutel is voor het beter worden in het ontvangen van kritiek. Om ons daarin te helpen gaf hij ons tijdens de sessie vier vragen mee die je aan jezelf kan stellen op het moment dat je kritiek ontvangt die niet prettig voelt:
1. Wat maakt de kritiek onprettig voor je?
2. Op welke manier had de kritiek gebracht kunnen worden, zodat het prettiger zou voelen?
3. Hoe had je gereageerd/gehandeld als de kritiek op die manier gebracht was?
4. Wat heb jij nodig om die ‘vertaling’ van kritiek snel in je eigen hoofd te kunnen doen?
Na deze sessie realiseer ik me steeds meer dat door goed te weten wat ik nodig heb om kritiek goed te kunnen ontvangen, ik ook beter word in het uiten van kritiek. Of eigenlijk beter gezegd; het delen van mijn gedachtespinsels, het stellen van (kritische) vragen en het nieuwsgierig zijn naar het ontdekken van de gehele context. Want eigenlijk is dát kritisch zijn. En door het zo te bekijken is voor mij opeens de hele negatieve lading rondom het woord kritisch er meteen vanaf. En ga ik het zelfs leuk vinden!
Ilyaz, bedankt voor alle mooie inzichten.