Het is weer tijd voor de Inspiratie Bibliotheek! Deze maand deelt Diederik, trainee binnen ons Talent program, zijn inzichten uit het boek ‘Socrates op sneakers’ van Elke Wiss. Benieuwd naar dit boek en/of wil je weten of Diederik op de markt verdiepende gesprekken voert met mensen? Lees dan verder!
Waarom ben je dit boek gaan lezen en waar gaat het over?
Wat werd gegeven in de vorm van een fysiek cadeau werd, na het aandachtig lezen, een mentaal cadeau van een collega waarmee ik samen heb gewerkt tijdens mijn eerste opdracht bij de Dienst Justitiële Inrichtingen. Al een langere tijd krijg ik energie van verdiepende gesprekken met collega’s, vrienden, mijn vriendin of familie. Door hun beweringen, meningen of overtuigingen te bevragen kwamen we samen in gesprekken die leidden tot nieuwe inzichten en vragen. Ik wist niet precies wat datgene was waardoor we onder de oppervlakte van gedachten konden kruipen en wat licht te schijnen op het een en ander. Dit boek was daarom een schot in de roos en hielp mij transparant te krijgen hoe je goede vragen stelt en goed leert luisteren.
Met als gezamenlijk doel om samen wijzer te worden.
Wat ik als pragmaticus wel lekker vond
Op de voorkant staat ‘filosofische gids’ en zo is het boek opgebouwd met afwisseling tussen theorie en oefeningen. Je kan een stuk lezen en gelijk met de bijbehorende oefening aan de gang. Samengevat bestaat het boek uit vijf delen. Wiss legt eerst uit, aan de hand van zes redenen, waarom de meeste van ons niet goed zijn in het stellen van vragen. Vervolgens zoomt Wiss in op wat de socratische houding inhoudt en wat er voor nodig is om deze aan te nemen. In het derde deel worden de vraagvoorwaarden uitgelicht – de basisvoorwaarden voordat je een vraag stelt. Aanvullend schrijft Wiss over vraagvaardigheden – de (taal)techniek die je kan toepassen in gesprekken. Afsluitend wordt uiteengezet hoe je scherp kan blijven letten op wat er precies wordt gezegd tijdens het gesprek en hoe je deze gaande kan houden.
Wat heeft Socrates hier dan mee te maken? Welke houding nam hij aan?
“Socrates liet mensen door vragen te stellen verantwoording afleggen over hun beslissingen, nadenken over de rechtvaardiging van hun gedrag, overwegingen en redeneringen expliciet maken die tot hun standpunt leidden. Zijn doel was gezamenlijk onderzoek doen, gezamenlijk afwegen van argumenten, een gezamenlijk leerproces en een zoeken naar wijsheid.”
Met zijn vragen werd Socrates geen populaire man onder het volk. Het bezorgde hem uiteindelijk zelfs de gifbeker. Gelukkig leven wij in moderne tijden en kunnen we het gedachtegoed van Socrates koesteren en uitdragen. Het is niet makkelijk en doet soms pijn, maar om je daar op voor te bereiden helpt Wiss je met wetenschappelijke kennis, voorbeelden uit haar cursussen praktische filosofie en en concrete oefeningen.
Het boek voelde voor mij als ‘veel’ aan terwijl het 250 pagina’s telt. Met alle stof en oefeningen wilde ik gelijk de volgende dag aan de slag, maar deze kennis toepassen in de praktijk heeft tijd en aandacht nodig. Ik laat het nog maar even zakken…
Een missie om te verbinden en begrijpen
Wiss vat met onderstaande quote het streven van haar boek samen.
“Ik geloof dat de wereld van nu behoefte heeft aan goede gesprekken. Aan gesprekken waarin we samen wijzer willen worden in plaats van de ander te overtuigen van ons eigen gelijk. Gesprekken waarin we de tijd nemen voor nieuwe perspectieven en inzichten. Gesprekken waarin we eerst willen begrijpen, en daarna pas begrepen willen worden. Ik denkt dat een goed gesprek begint bij een goede vraag. En een goede vraag begint bij ‘willen weten’, en een houding van nieuwsgierigheid en verwondering. De houding van Socrates.”
In deze tijden van polarisatie, onzekerheid en onwetendheid raken de woorden van Wiss deels de kern van de uitdagingen waar we als mens mee worden geconfronteerd. Onzekerheid en onwetendheid leiden tot wantrouwen en ik zie het om me heen toenemen. Wiss wijst in haar boek dat we veelal onwetend zijn en we dit juist mogen omarmen om vervolgens onszelf de keuze te stellen: verwonderen of (ver)oordelen. Oordelen doen we toch wel, of we het willen of niet, schrijft Wiss, dus bij mij is een deel van mijn mindset veranderd. In de metro, op straat, bij familie, waar ik ook ga zijn; ik probeer te kiezen voor verwondering. Verwondering over de gedachten, mogelijk in de vorm van oordelen, die ik binnen krijg.
Ergo, ik nodig jou uit om samen te kiezen voor verwondering.
Hoe? Veroordeel je oordelen niet, wees nieuwsgierig en blijf bij de feiten. Meer weten? Lees het gedachtegoed van Elke Wiss en laat je meenemen in een wereld van verwondering. Er is immers genoeg om je over te verwonderen!